Akroleina w e-papierosach: Zagrożenia i wpływ na zdrowie

E-papierosy cieszą się coraz większą popularnością na świecie oraz w Polsce, a często są przedstawiane jako mniej szkodliwa alternatywa dla tradycyjnych papierosów. Jednakże istnieje wiele pytań dotyczących ich bezpieczeństwa, w tym obecności oraz roli akroleiny – związku chemicznego, który może być szkodliwy dla zdrowia ludzi. W tym artykule wyjaśniamy, czym jest akroleina, czy pojawia się w e-papierosach oraz jakie są jej możliwe skutki dla organizmu.

Czym jest akroleina?

Akroleina (propenal) to organiczny związek chemiczny o ostrym, drażniącym zapachu, który powstaje w procesie niecałkowitego spalania tłuszczów, glicerolu, olejów czy nawet w czasie smażenia potraw. Jest także produktem ubocznym spalania tytoniu w papierosach, jak również powstawania pary w e-papierosach na skutek rozkładu gliceryny czy glikolu propylenowego, zawartych w płynach do e-papierosów.

Jak powstaje akroleina w e-papierosach?

W e-papierosach, akroleina powstaje przede wszystkim podczas podgrzewania gliceryny roślinnej oraz glikolu propylenowego, które są głównymi składnikami liquidów. Temperatura grzałki ma tutaj kluczowe znaczenie: zbyt wysoka temperatura lub tzw. „dry puff”, czyli podgrzewanie cewki bez odpowiedniej ilości płynu, powoduje dekompozycję wspomnianych związków do akroleiny. Im wyższa temperatura pracy urządzenia, tym większe ryzyko powstania tej potencjalnie szkodliwej dla zdrowia substancji.

Wpływ akroleiny na organizm

• Akroleina jest związkiem toksycznym dla dróg oddechowych, powodując ich podrażnienie oraz kaszel.
• Przewlekłe narażenie może prowadzić do rozwoju przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) oraz zwiększać ryzyko uszkodzenia pęcherzyków płucnych.
• Akroleina może wywoływać reakcje alergiczne oraz być mutagenna – istnieją badania wskazujące na jej zdolność uszkadzania DNA.
• Według niektórych badań, narażenie na akroleinę osłabia naturalne mechanizmy ochronne komórek płuc, przez co sprzyja rozwojowi infekcji i nowotworów.

W e-papierosach ilość akroleiny zwykle jest mniejsza niż w dymie tradycyjnego papierosa, ale nie jest jej całkowicie pozbawiona.

Porównanie: e-papierosy a tradycyjne papierosy

Tradycyjne papierosy generują znacznie wyższe ilości akroleiny, ponieważ zachodzi tam pełne spalanie tytoniu. Jednak płyny do e-papierosów – z uwagi na obecność gliceryny – również mogą uwalniać tę substancję. Badania laboratoryjne wykazują, że urządzenia niskiej jakości, używane na najwyższych ustawieniach, mogą generować znaczne ilości akroleiny, porównywalne do dawki w tradycyjnych papierosach. Z drugiej strony, odpowiedzialne korzystanie z nowoczesnych e-papierosów pozwala ograniczyć ten problem.

Objawy narażenia na akroleinę

Typowe objawy przy narażeniu na wyższe dawki akroleiny mogą obejmować: pieczenie oczu, nosa i gardła, kaszel, trudności w oddychaniu, a także uczucie drapania w gardle. Przewlekłe narażenie może prowadzić do rozwoju poważniejszych schorzeń, takich jak przewlekłe zapalenie oskrzeli czy nawet zwiększone ryzyko raka.

Minimalizowanie ryzyka – jak wapować bezpieczniej?

• Używaj sprawdzonych, certyfikowanych płynów o znanym składzie.
• Nie przekraczaj zalecanych temperatur i ustawień mocy urządzenia.
• Regularnie czyść i wymieniaj grzałki, aby uniknąć efektu „dry puff”.
• Unikaj długotrwałego i częstego wapowania na wysokich mocach.

Mimo że poziom akroleiny w e-papierosach jest niższy niż w klasycznych papierosach, użytkownicy powinni być świadomi istniejącego ryzyka. Najbezpieczniejszą opcją jest całkowite zrezygnowanie z inhalowania jakichkolwiek substancji.

FAQ – Często zadawane pytania

Czy każdy e-papieros produkuje akroleinę?

Nie każdy, jednak w większości modeli i przy nieodpowiednich ustawieniach może dochodzić do jej powstawania, szczególnie przy wysokiej temperaturze grzałki lub nieodpowiedniej eksploatacji.

Jakie są bezpieczne poziomy akroleiny?

Nie ustalono jednoznacznie bezpiecznego poziomu dla inhalacji, a nawet niewielkie dawki mogą być szkodliwe przy długotrwałym narażeniu. Dlatego ważna jest ostrożność podczas użytkowania e-papierosów.

Jak rozpowszechniona jest wiedza o akroleinie i e-papierosach?

Choć niektórzy użytkownicy są świadomi zagrożeń związanych z akroleiną, świadomość społeczna wciąż jest niewystarczająca, dlatego warto edukować i czytać etykiety oraz wyniki badań naukowych.